Ο Στόουνερ του Τζον Γουίλιαμς είναι από εκείνα τα βιβλία που διαβάζεις και νιώθεις ότι, χωρίς πολλούς καλλωπισμούς, σου ανοίγουν μπροστά στα μάτια μια ολόκληρη ζωή με ποικίλες εκφάνσεις. Ο ήρωας, ο Γουίλιαμ Στόουνερ, είναι ένας άνθρωπος που ξεκινά η ζωή του από ένα φτωχό αγροτικό περιβάλλον και καταλήγει να την αφιερώσει στο πανεπιστήμιο και στη διδασκαλία. Δεν είναι κάποιος μεγάλος επαναστάτης ούτε κάποιος ήρωας με την κλασική έννοια. Είναι απλώς ένας άνθρωπος που αγαπάει τη λογοτεχνία και βρίσκει σ’ αυτήν το νόημα της ύπαρξής του.
Το βιβλίο, με έναν τρόπο σιωπηλό αλλά πολύ δυνατό, δείχνει πόσο συχνά η ακαδημαϊκή ζωή – που από έξω φαίνεται σαν ένας κόσμος γνώσης και προόδου – μπορεί να είναι γεμάτη μικρότητες, ίντριγκες και προσωπικά συμφέροντα. Ο Στόουνερ το ζει αυτό στο πετσί του: αντί να επιβραβευτεί για την αφοσίωση και την αγάπη του στη διδασκαλία, βρίσκεται συχνά στο περιθώριο, θύμα αντιπαλοτήτων και προσωπικών βεντετών. Αυτή η πλευρά του βιβλίου είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτική και πικρή, γιατί αναδεικνύει πόσο εύκολα μια “ιερή” εικόνα, όπως του πανεπιστημίου, μπορεί να αποδειχθεί σαθρή.
Παράλληλα, η προσωπική ζωή του Στόουνερ δεν είναι καθόλου ευτυχισμένη. Ο γάμος του είναι αποτυχημένος σχεδόν από την αρχή, γεμάτος αποξένωση και παγωμένες συμπεριφορές. Κι ενώ υπάρχουν στιγμές που προσπαθεί να βρει χαρά – όπως με τον παράνομο έρωτα που ζει λίγο αργότερα με μια διδακτορική φοιτήτρια – όλα τελικά χάνονται ή μένουν ανολοκλήρωτα. Η ζωή του είναι μια αλληλουχία από ήσυχες ήττες, και όμως ο ίδιος ποτέ δεν εγκαταλείπει την πίστη του στη λογοτεχνία, ούτε την αξιοπρέπεια με την οποία αντιμετωπίζει τις συνεχείς δυσκολίες.
Το τέλος είναι λιτό, όπως και η ζωή του. Ο Στόουνερ πεθαίνει σχεδόν αθόρυβα, χωρίς δόξα, χωρίς αναγνώριση, με μια αίσθηση πως πέρασε και έφυγε σαν σκιά. Κι όμως, εκεί βρίσκεται και η δύναμη του βιβλίου: ότι μέσα από αυτή τη συνηθισμένη και κάπως τραγική πορεία, αναδεικνύεται η αξία της απλότητας, της αφοσίωσης και της αγάπης σε κάτι που ξεπερνάει την ίδια μας την ύπαρξη.
Συνολικά, το Στόουνερ είναι ένα μυθιστόρημα ήσυχο αλλά συγκλονιστικό. Δεν κραυγάζει, δεν εντυπωσιάζει με εύκολα μέσα, αλλά σε κάνει να σκεφτείς για το τι σημαίνει να ζεις, να προσπαθείς και να χάνεις, και πώς μέσα σε όλα αυτά μπορεί να υπάρχει μια εσωτερική νίκη. Είναι ένα βιβλίο που σε αφήνει με μελαγχολία αλλά και με έναν παράξενο σεβασμό για τη ζωή, όσο δύσκολη κι αν είναι.
Σ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Πες μας τη γνώμη σου!