Και τα βιβλία έχουν ταυτότητα!

Ποιος διαβάζει κάθε μέρα; Εγώ κι εσείς!

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ αν τα βιβλία που κρατάτε στα χέρια σας καθημερινά αποτελούνται από διάφορα μέρη (όπως και το ανθρώπινο σώμα αποτελείται από διάφορα μέλη, χέρια, πόδια κ.λπ.!), κι αν ναι, ποια είναι αυτά; Πως ακριβώς ονομάζονται; Τι σημαίνουν; 

Όχι; Λογικό. Κανένας δεν είναι παντογνώστης. 

Το βιβλίο έχει διττή υπόσταση. Είναι ένας συνδυασμός κειμένου και υλικού, δηλαδή κείμενο και αντικείμενο. Αποτελείται από εξωτερικά και εσωτερικά μέρη. 

Τα Εξωτερικά μέρη του βιβλίου, είναι τα εξής: 

εξώφυλλο (τίτλος, όνομα συγγραφέα, εκδοτικού οίκου, όνομα μεταφραστή/ επιμελητή). 

ράχη (τίτλος, όνομα συγγραφέα και λογότυπο εκδοτικού οίκου)

αυτιά (η προέκταση του εξωφύλλου που διπλώνει προς τα μέσα και περιλαμβάνει το βιογραφικό του κ.ά). 

οπισθόφυλλο (περίληψη, κριτικές, αποφθέγματα και ISBN εκείνος ο σειριακός αριθμός όπου εκδίδεται από την Εθνική Βιβλιοθήκη και ταυτίζει μοναδικά κάθε τεκμήριο). 

κουβερτούρα (όχι η σοκολάτα! αλλά ένα δεύτερο εξώφυλλο με αυτιά διαφορετικά διακοσμημένο από το κυρίως). 

θήκη (σε limited εκδόσεις συνήθως). 

Τα Εσωτερικά μέρη του βιβλίου, διακρίνονται σε Α) frontmatter (πριν από το κείμενο μέρη) και Β) backmatter (μετά από το κείμενο μέρη).

Τα frontmatter μέρη του βιβλίου είναι:

ο ημίτιτλος (ψευδότιτλος, κάτω από τον κύριο τίτλο),

η προμετωπίδα (συνήθως βρίσκεται στην αριστερή σελίδα και προηγείται της σελίδας τίτλου και μπορεί να περιλαμβάνει την προσωπογραφία του συγγραφέα ή οποιαδήποτε άλλη εικόνα).  

το φύλλο τίτλου (η σελίδα που περιλαμβάνει μόνο τον τίτλο του βιβλίου).

η σελίδα τίτλου (είναι η πιο σημαντική σελίδα-ταυτότητα του βιβλίου, διότι περιλαμβάνει τα στοιχεία εκείνα που το κάνουν να είναι μοναδικό, όπως ο τίτλος, το όνομα του συγγραφέα, του εκδοτικού οίκου, του μεταφραστή, του επιμελητή, του εικονογράφου, καθώς επίσης και τα στοιχεία επικοινωνίας με αυτά τα πρόσωπα όπως τηλέφωνα, email, διευθύνσεις, κ.ά.).

η αφιέρωση (από το συγγραφέα προς κάποιο πρόσωπο που επιθυμεί),

το παράθεμα (ίσως κάποιο κείμενο από άλλο βιβλίο),

οι ευχαριστίες

ο πρόλογος

η εισαγωγή

τα περιεχόμενα (πίνακας περιεχομένων),

ο πίνακας εικόνων

οι συντομογραφίες και τα σύμβολα.

Τα backmatter αποτελούνται από:

Σημειώσεις

Επίμετρο, επίλογος,

Βιβλιογραφία,

Λεξιλόγιο, κατάλογος όρων, γλωσσάρι

Ευρετήριο

Παράρτημα (π.χ. σε ένα επιστημονικό σύγγραμμα θα μπορούσε να περιλαμβάνει ερωτηματολόγια τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για μια εμπειρική έρευνα, ή στατιστικά στοιχεία).

Προσθήκες (addenda λατ.)

Παροράματα (διορθώσεις, ημαρτημένα, errata- λατ.)

Κολοφώνας (ο κολοφώνας είναι ένα μικρό κειμενάκι το οποίο τοποθετείται στο τέλος του βιβλίου και περιλαμβάνει διάφορα στοιχεία όπως π.χ. ο αριθμός των αντιτύπων μια έκδοσης και συνήθως τον συναντάμε σε παλιές εκδόσεις αλλά δεν είναι καθόλου ασυνήθιστο να συναντήσουμε και σε νεότερες).

Εικόνες, χάρτες, πίνακες

Κατάλογος έργων του συγγραφέα ή της σειράς

Κριτικές (από εφημερίδες, περιοδικά κ.λπ.).

Σε επόμενο άρθρο θα δούμε όρους σχετικούς με την περιγραφή του βιβλίου, όπως η βιβλιοδεσία, η διακόσμηση και άλλα όμορφα βιβλιοθηκονομικά μυστικά!

Σ.